Ministerstwo Energii pracuje nad nowelizacją ustawy Prawo energetyczne (UC84), która wdraża unijny pakiet reform rynku energii elektrycznej. Projekt znajduje się na etapie Komisji Prawniczej – ostateczny kształt przepisów poznamy po zakończeniu procesu legislacyjnego. Nowelizacja koncentruje się na ochronie odbiorców energii, usprawnieniu procesu przyłączania do sieci oraz zwiększeniu przejrzystości rynku. Projekt nie wprowadza zmian w art. 19 Prawa energetycznego dotyczącym założeń do planu zaopatrzenia – regulacje te były pierwotnie przewidziane, ale zostały wycofane w toku prac.

Najważniejsze planowane zmiany, które dotyczą jednostek samorządu terytorialnego to m.in.:

Platforma informacyjna operatorów

Operatorzy obsługujący co najmniej 100 tys. odbiorców będą zobowiązani do utworzenia ogólnodostępnej platformy informacyjnej. Umożliwi ona składanie wniosków o warunki przyłączenia online, śledzenie statusu wniosku, sprawdzenie dostępnych mocy przyłączeniowych oraz dostęp do informacji o wydanych warunkach i odmowach.

To istotne ułatwienie dla gmin planujących instalacje OZE, stacje ładowania czy modernizację obiektów. Weryfikacja dostępnych mocy przed złożeniem wniosku pozwoli lepiej ocenić wykonalność projektów. Termin wdrożenia: 24 miesiące od wejścia ustawy w życie.

Nowe typy umów przyłączeniowych

Brak wolnych mocy to częsta bariera dla inwestycji. Nowelizacja wprowadza dwa rozwiązania:

• Elastyczna umowa – inwestor rozpoczyna działalność z ograniczeniami, które wygasną po modernizacji sieci (maks. 3 lata).
• Konfigurowalna umowa – dla lokalizacji z długoterminowymi ograniczeniami, np. limity mocy w określonych godzinach.

Dla gmin oznacza to możliwość realizacji projektów nawet tam, gdzie dotychczas brakowało warunków technicznych.

Krótszy termin ważności warunków

Ważność warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej zostanie skrócona z 2 lat do 1 roku. Wymaga to od gmin szybszego podejmowania decyzji inwestycyjnych – warto uwzględnić krótszy termin już na etapie planowania i zabezpieczania finansowania.

Uproszczenia proceduralne

Projekt przewiduje ułatwienia administracyjne: oświadczenia zamiast dokumentów (bez wypisu z MPZP czy decyzji WZ), ograniczenie zakresu ekspertyz, możliwość przeniesienia inwestycji w granicach gminy bez utraty warunków oraz 60-dniowy termin na weryfikację kompletności wniosku przez operatora.

Wsparcie dla biogazowni

Nowelizacja wprowadza preferencje dla instalacji biogazowych: gwarancję wprowadzania energii do sieci przez min. 14 h/dobę (marzec–wrzesień), obowiązek uwzględnienia inwestycji w planie rozwoju operatora w przypadku odmowy oraz zwolnienie z ekspertyzy wpływu na sieć. To dobra wiadomość dla gmin wiejskich rozważających projekty biogazowe.

Kryteria ubóstwa energetycznego

Projekt doprecyzowuje definicję ubóstwa energetycznego. Gospodarstwo domowe jest nim dotknięte, gdy łącznie spełnia trzy warunki: niskie dochody (75–350% minimalnego wynagrodzenia zależnie od liczby osób), wysokie wydatki na energię (min. 10% dochodów) oraz niska efektywność energetyczna budynku (43% budynków o najniższej charakterystyce). Gminy mogą wykorzystać te kryteria przy projektowaniu lokalnych programów wsparcia.

Nowe opłaty przyłączeniowe

Dla sieci powyżej 1 kV wprowadzono: opłatę za rozpatrzenie wniosku (1 zł/kW, maks. 100 000 zł), zabezpieczenie realizacji (30–60 zł/kW, maks. 12 mln zł) oraz zwiększoną zaliczkę (z 30 do 60 zł/kW). Opłaty mają ograniczyć składanie spekulacyjnych wniosków.

Podsumowanie

Z punktu widzenia samorządów najistotniejsze będą zmiany dotyczące dostępu do platformy z danymi o wolnych mocach, możliwości przyłączenia przy ograniczonej sieci (umowy elastyczne i konfigurowalne), uproszczeń proceduralnych oraz preferencji dla biogazowni. Projekt nie zmienia natomiast przepisów o planowaniu energetycznym gmin (art. 19–20 Prawa energetycznego).

Projekt UC84 dostępny jest w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12396003

Webinar nt. planowania energetycznego

Najbliższe "Spotkanie z ekspertem KAPE" pn. "Planowanie energetyczne w gminie – od obowiązku do realnych korzyści" poświęcimy m.in. tematyce planowanych zmian w Ustawie Prawo Energetyczne oraz Ustawie o efektywności energetycznej. Webinarium odbędzie się 3 grudnia 2025, o godz. 11:00. Spotkanie poprowadzi Piotr Kępa, Kierownik Działu Gospodarki Niskoemisyjnej w KAPE S.A.

Rejestracja

Zachęcamy do śledzenia kanałów informacyjnych Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A. – w najbliższym czasie będziemy prezentować kolejne szczegółowe omówienia oraz organizować wydarzenia poświęcone praktycznym aspektom wdrażania zmian wynikających z nowelizacji. 

Serdecznie zapraszamy!